Każdy kredyt niesie za sobą pewne ryzyko, w tym to związane ze śmiercią kredytobiorcy. Ponieważ finansowe zobowiązania nie wygasają po śmierci kredytobiorcy, pojawia się pytanie – co dalej dzieje się z kredytem? Czy biorąc na siebie kredyt hipoteczny lub gotówkowy możemy przewidzieć jego konsekwencje na wypadek śmierci i zadbać o stosowne ich ubezpieczenie? O ubezpieczeniu kredytu od śmierci i dlaczego warto o nim pomyśleć dowiesz się z tego artykułu.
Ubezpieczenie kredytu od śmierci – co warto wiedzieć?
Ubezpieczenie to możliwość, z której na wielu etapach życia korzystała większość z nas. Nie każdy ma jednak świadomość, że istnieje możliwość skorzystania z ubezpieczenia kredytu. Ubezpieczyć możemy spłatę kredytu gotówkowego czy kredytu hipotecznego, a polisa taka stanowić może zabezpieczenie np. na wypadek naszej śmierci.
Ubezpieczenie na wypadek śmierci uchronić ma naszych bliskich przed konsekwencjami wynikającymi z niemożności spłaty naszego zobowiązania po naszej śmierci, jak również kredytodawcę, który zyska pewność pokrycia pozostałej części kwoty do spłaty przez ubezpieczyciela (do górnej granicy swojej odpowiedzialności odszkodowawczej wyznaczonej przez sumę gwarancyjną).
Ubezpieczenie kredytu – czym tak właściwie jest?
Wraz z podpisaniem umowy kredytu, pojawia się możliwość (lub obowiązek), jaką jest ubezpieczenie będące formą zabezpieczenia kredytu. Jest to ochrona na wypadek zajścia nieoczekiwanych zdarzeń losowych jak śmierć (jak również innych nieoczekiwanych sytuacji). Można ją przy tym zastosować także w wyniku szkody na nieruchomości.
Pamiętaj! Na rynku znaleźć można bardzo zróżnicowaną ofertę ubezpieczeń kredytu. Tym bardziej warto poznać swoje możliwości zabezpieczając kredyt gotówkowy lub spłatę zobowiązania kredytu hipotecznego.
Ubezpieczenie na życie a ubezpieczenie kredytu
Mało kto myśli o śmierci, zaciągając zobowiązanie finansowe. Jednak nie zmienia to faktu, że dobrze jest zadbać o odpowiednie zabezpieczenie tej delikatnej sfery naszego życia. Ubezpieczenie na życie jest tutaj ubezpieczeniem na wypadek naszej śmierci. Dzięki tej formie zabezpieczenia możemy zadbać o spłatę pozostałej do końca umowy części kredytu przez ubezpieczyciela w przypadku naszej śmierci.
Ubezpieczenie kredytu — czy jest obowiązkowe?
Wedle Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, do obowiązkowych ubezpieczeń należy ubezpieczenie OC oraz ubezpieczenie mienia, gdy ustawa lub ratyfikowana przez RP umowa międzynarodowa nakłada taki obowiązek. Co do zasady zatem, ubezpieczenie kredytu nie jest obowiązkowe, ale warto pamiętać, że z perspektywy kredytobiorcy może się bardzo opłacać. Dzięki niemu można uzyskać lepsze warunki umowy kredytowej, a przy tym uchronić najbliższych przed koniecznością spłaty kredytu na wypadek śmierci.
Wyjątki! Zdarzają się sytuacje, gdy oferty kredytów ujmują w treści umowy obowiązkowe ubezpieczenie dla zobowiązania konsumenta. Jedynym z obowiązkowych ubezpieczeń kredytu jest np. ubezpieczenie nieruchomości – polisa musi przy tym spełniać wymagania banku.
Kredyt a śmierć kredytobiorcy
Wraz ze śmiercią kredytobiorcy, pojawia się wymagalność kredytu, jednak sprawa ta może zostać zakończona na wiele sposobów. Odmienną sytuację zaobserwujemy, gdy kredytobiorca zaciągnął duży kredyt hipoteczny, a inną, gdy do spłaty pozostał drobny kredyt gotówkowy. Podstawowym aspektem, który należy wziąć pod uwagę jest zabezpieczenie, które zastosowano w zakresie kredytu. Przemyślane ubezpieczenie kredytu pozwala zadbać o interesy spadkobierców, współkredytobiorców, banku, jak również żyranta.
Ubezpieczenie kredytu a śmierć kredytobiorcy
Jeżeli zaciągając kredyt skorzystamy z ubezpieczenia na wypadek śmierci, możemy zadbać o nasze długi, chroniąc rodzinę przed ich spłatą. Z chwilą śmierci kredytobiorcy uruchomione zostaną bowiem procedury, w których w zależności od warunków umowy podpisanego ubezpieczenia, bank będzie mógł wystąpić do ubezpieczyciela o dalszą spłatę kredytu, bądź ubezpieczyciel pokryje część naszych długów – pozostałą kwotę zobowiązania spłacić będą musieli spadkobiercy.
Czy ubezpieczenie zawsze jest skuteczne?
Na pierwszy rzut oka podpisana przez kredytobiorcę polisa ubezpieczenia kredytu od śmierci nie budzi spornych sytuacji. W praktyce problematyczny przypadek śmierci kredytobiorcy występuje rzadko. Niestety warto mieć na uwadze, że zapisy umowy ubezpieczeniowej mogą określać okoliczności, w których odpowiedzialność ubezpieczyciela będzie wyłączona, a zobowiązanie pomimo ubezpieczenia kredytu będzie musiała spłacić rodzina. Najczęściej znajdziemy wśród nich:
- śmierć w wyniku choroby zdiagnozowanej jeszcze przed podpisaniem umowy ubezpieczenia, a o której kredytobiorca nie poinformował ubezpieczyciela;
- samobójstwo kredytobiorcy w ciągu dwóch/trzech lat od podpisania umowy;
- śmierć kredytobiorcy w wyniku działań wojennych, stanu wojennego czy ataku terrorystycznego;
- śmierć kredytobiorcy na skutek czynnego udziału w aktach przemocy, zamieszkach, rozruchach czy brał udział w bójce. Wyjątkiem, będzie tutaj jednak działanie w obronie własnej;
- śmierć, która nastąpiła na skutek pozostawiania pod wpływem środków odurzających, w tym alkoholu i środków psychoaktywnych. Wyjątkiem będą leki przepisane przez lekarza;
- śmierć kredytobiorcy w wyniku prowadzenia pojazdu bez wymaganych uprawnień;
- śmierć w wyniku uprawiania przez kredytobiorcę sportów wysokiego ryzyka np. wspinaczki wysokogórskiej.
Jak widać na przykładach, wszelkie nieroztropne zachowania, zatajanie prawdy itp. czynniki mogą być powodem odmowy wypłacenia odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia kredytu od śmierci, dlatego warto zapoznać się z wyprzedzeniem, ze wszelkimi wkluczeniami ujętymi w polisie.
Uwaga! Wykluczeniem może być również brak uregulowania płatności w terminie ustalonym w umowie (z reguły termin ten wynosi 30 dni). W momencie, gdy śmierć ubezpieczonego kredytobiorcy nastąpi po upływie terminu płatności zobowiązania, bank może nie otrzymać środków z tytułu zabezpieczenia, a spłata kredytu spadnie na spadkobierców.
Jak w praktyce wygląda postępowanie w przypadku ubezpieczonego kredytu?
Po podpisaniu umowy z towarzystwem ubezpieczeniowym sporządzana jest cesja praw wynikających z polisy na rzecz instytucji kredytującej. Śmierć kredytobiorcy powoduje, że bank uzyskuje prawo do otrzymania środków określonych w ubezpieczeniu, a tym samym wypłatę odszkodowania. Na ogół będzie to suma kapitału pożyczkowego. Możliwe są również ubezpieczenia, w których wysokość zabezpieczenia zmniejsza się proporcjonalnie wraz z uregulowanym zadłużeniem.
Warto wiedzieć!
- Jeżeli mamy więcej niż jednego kredytobiorcę, środki z polisy zmarłego kredytobiorcy pokrywają wyłącznie jego „część” zadłużenia. Pozostali kredytobiorcy regulują resztę zobowiązania solidarnie.
- Gdy suma odszkodowania jest wyższa, aniżeli pozostała suma zobowiązania do spłaty, ubezpieczyciel zwróci różnicę do spadkobierców.
Jak w przypadku śmierci kredytobiorcy postępuje bank?
Gdy następuje śmierć kredytobiorcy, bank w pierwszej kolejności weryfikuje to, czy posiadał on ubezpieczenie na życie lub ubezpieczenie kredytu, które było np. dodatkiem do zaciągniętego zobowiązania finansowego, nierzadko wymaganego przez instytucje finansowe przy długoterminowych kredytach np. hipotecznych. Pojawiają się zatem dwie drogi:
| Kredyt został należycie ubezpieczony | Kredyt nie był ubezpieczony lub nastąpił przypadek wykluczenia wypłaty odszkodowania |
|---|---|
| Bank domaga się, aby nastąpiła spłata kredytu po śmierci ubezpieczonego kredytobiorcy z tytułu ubezpieczenia. | Bank próbuje zabezpieczyć swoje interesy w inny sposób:sądowym nakazem zapłaty skierowanym do spadkobierców;występując o ustalenie spadkobierców, gdy ci nie są znani; |
Zawiadomienie banku o śmierci kredytobiorcy
Wraz ze śmiercią kredytobiorcy pojawia się temat zadłużenia, które ten posiadał. Uregulowanie spraw zmarłego nie jest łatwe, zwłaszcza gdy dotyczy śmierci bliskiej osoby, jednak zaistniała sytuacja wymaga zgłoszenia w banku kredytobiorcy. Co będzie potrzebne? Do placówki bankowej, czy miejsca spotkań z przedstawicielem kredytodawcy należy dostarczyć:
- oryginalny akt zgonu kredytobiorcy – dokument może doręczyć zarówno członek rodziny, jak i osoba niespokrewniona z klientem banku.
Dodatkowo wymagane mogą być informacje i dokumenty jak:
- nazwa i adres placówki medycznej, w której leczył się zmarły;
- karta statystyczna do karty zgonu lub zaświadczenie lekarskie wskazujące przyczynę śmierci;
- dokument potwierdzający okoliczności śmierci, gdy w sprawę zaangażowana była policja lub prokuratura.
Ubezpieczyciel po zapoznaniu się z dokumentami informuje o decyzji bank, współkredytobiorców oraz spadkobierców zmarłego kredytobiorcy.
Kredyt hipoteczny a ubezpieczenie od śmierci
Kredyt hipoteczny ze względu na swoją specyfikę wiąże się z przekazaniem środków finansowych oraz zabezpieczeniem roszczeń banku z nieruchomości. Wraz z zawarciem umowy kredytowej na rzecz banku ustanawiana jest hipoteka w księdze wieczystej nieruchomości. Możemy wyróżnić hipotekę przymusową, kaucyjną, odwróconą lub umowną. Docelowym zabezpieczeniem kredytu jest prawomocny wpis do KW, który może obejmować kulka nieruchomości jednocześnie (również te nienależące do kredytobiorcy). Forma ta pozwala obniżyć ryzyko ponoszone przez bank w związku z udzieleniem zobowiązania kredytowego.
Poza hipoteką bank może wymagać również dodatkowego zabezpieczenia, w tym omawianego ubezpieczenia kredytu na wypadek śmierci kredytobiorcy.
Spłaty kredytu hipotecznego po śmierci kredytobiorcy
Jeżeli kredyt nie został ubezpieczony lub ubezpieczyciel odmówił wypłaty świadczenia ze względu na pojawienie się przesłanek wykluczających jego odpowiedzialność, obowiązek spłaty zadłużenia przechodzi na spadkobierców kredytobiorcy. Pierwszą grupą spadkową jest współmałżonek oraz dzieci, a kolejno ich zstępni.
Dziedziczeniu podlegają zarówno aktywa, jak i pasywa, a co za tym idzie długi. Dlatego po śmierci najbliższej osoby, musimy zadecydować czy przyjmujemy spadek, odrzucamy go, bądź przyjmujemy z dobrodziejstwem inwentarza. Jeżeli w przepisowym okresie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedzieliśmy się o powołaniu do spadku, nie dokonamy wyboru, z automatu uzyskujemy spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że odpowiemy za zadłużenie wyłącznie do wysokości otrzymanego po zmarłym mienia, a co za tym idzie możemy uniknąć spłaty kredytu.
Pamiętaj! Spłata kredytu nie będzie konieczna, gdy zrzekamy się spadku w całości. W niektórych sytuacjach również, gdy przyjmiemy go z dobrodziejstwem inwentarza, do wysokości odziedziczonego majątku – każdorazowo warto indywidualnie zbadać sytuację.
Wspólny kredyt a śmierć współmałżonka – spłata kredytu po zmarłym małżonku
Gdy zmarły był współkredytobiorcą np. zaciągnął zobowiązanie wraz ze współmałżonkiem, sytuacja ta nie zmienia kwestii dalszej spłaty zobowiązania. W przypadku śmierci jednego ze współmałżonków ten pozostający przy życiu spłaca kredyt samodzielnie. Co więcej, kredyt taki nie wchodzi do masy spadkowej.
Warto wiedzieć! Jeżeli kredyt zaciągnięty został przez kilku kredytobiorców (niekoniecznie współmałżonka), harmonogram spłat pozostaje bez zmian.
Umorzenie kredytu
Czy możliwe jest umorzenie kredytu po śmierci kredytobiorcy? Kwestia ta jest szczególnie ważna z perspektywy spadkobierców, którzy rozważają przyjęcie spadku, jednak nie chcą ponosić konsekwencji związanych ze spłatą zobowiązań spadkodawcy. Całkowite lub częściowe umorzenie kredytu staje się zatem kluczowym czynnikiem w podjęciu decyzji. Banki nie mają obowiązku informowania bliskich zmarłego o wymagalności kredytu, przez co nierzadko, dowiadują się oni o zobowiązaniach miesiące po jego śmierci poprzez otrzymanie wezwania zapłaty.
Wniosek o umorzenie kredytu należy sporządzić niezwłocznie po śmierci kredytobiorcy. Wówczas możemy liczyć na przychylną postawę banku i zapobiegnięcie naliczaniu odsetek. Rozwiązana w wyniku śmierci kredytobiorcy umowa kredytowa wymaga z reguły spłaty pozostałego zobowiązania w całości. Dlatego, kierując z wyprzedzeniem stosowne wnioski, można wynegocjować np. rozłożenie spłaty zadłużenia na raty.
Uwaga! Termin przedawnienia kredytu biegnie od momentu wymagalności spłaty całego kredytu przez spadkobierców, a nie od daty ostatniej płatności czy terminu ostatniej wpłaconej raty.
Co spadkobierca powinien zrobić po śmierci spadkodawcy – kredytobiorcy?
Po śmierci kredytobiorcy, szczególnie wówczas, gdy kredyt nie został ubezpieczony lub ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania, konieczne jest zadbanie o formalności takie jak:
- przeprowadzenie postępowania spadkowego,
- złożenie w placówce banku do wglądu oryginałów dokumentów potwierdzających prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialnego poświadczenia dziedziczenia.
Wychodząc z inicjatywą i dokonując próby porozumienia z bankiem co do spłaty kredytu np. po śmierci rodzica, który zaciągnął kredyt, stawiamy się na korzystniejszej pozycji. Pamiętać jednak należy, że bank nie ma obowiązku iść nam na rękę. Decyzje związane z umorzeniem całości lub części zobowiązania, bądź nowe warunki spłaty np. rozłożenie płatności na raty uzależnione są od dobrej woli decydenta.
Najczęściej zadawane pytania
Skąd bank wie o śmierci kredytobiorcy?
Bank dowiaduje się o śmierci kredytobiorcy najczęściej od najbliższych zmarłego.
Jakie dokumenty warto zanieść do banku w przypadku śmierci kredytobiorcy?
Do banku należy przede wszystkim dostarczyć akt zgonu, gdyż pomoże to zapobiec uruchomieniu działań windykacyjnych względem osoby zmarłej i rozpocznie procedury związane ze śmiercią kredytobiorcy. Ostateczne działania następują po prawomocnym wyroku sądu o nabyciu spadku lub uzyskaniu notarialnego poświadczenia dziedziczenia.
Czy muszę skorzystać z ubezpieczenia kredytu?
Obowiązek ubezpieczenia kredytu uzależniony jest od warunków oferty kredytowej. Niektóre instytucje wymagają specjalnych warunków polisy, dla innych jest ona dobrowolna. Co do zasady, przezorny zawsze ubezpieczony.
Ile kosztuje ubezpieczenie kredytu hipotecznego na życie?
Kwota ubezpieczenia uzależniona jest o wysokości sumy kredytu, jednak najbezpieczniej skorzystać z maksymalnej sumy gwarancyjnej do wysokości kredytu hipotecznego. Na ogół koszt ubezpieczenia waha się od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych miesięcznie.
Kiedy poręczyciel zostanie obciążony kredytem po śmierci kredytobiorcy?
Żyrant odpowiada za długi, gdy bank nie ustali spadkobierców lub gdy Ci odrzucą spadek.
Kiedy trzeba spłacić kredyt po zmarłym rodzicu?
Jeżeli kredyt nie był ubezpieczony od śmierci kredytobiorcy, zobowiązanie spada na spadkobierców.
